Czy właściciel firmy powinien obawiać się kontroli? Co mu grozi, jeśli wykryte zostaną nieprawidłowości? Sprawdzamy, jakie uprawnienia ma inspektor PIP, jak wygląda kontrola w pracy oraz jakie są konsekwencje dla przedsiębiorców, którzy nie spełnią wszystkich wymogów.
Uprawnienia inspektora PIP
Przedsiębiorca, którego czeka kontrola Państwowej Inspekcji Pracy, powinien wiedzieć, czego może się spodziewać. Czy należy obawiać się tego, co go czeka? Niekoniecznie. Praca inspektora polega wprawdzie na wychwytywaniu ewentualnych nieprawidłowości, jednak jeśli właściciel firmy nie ma sobie nic do zarzucenia i przestrzega przepisów, nie ma się o co martwić. Warto jednak, by osoba, którą czeka kontrola, wiedziała, jakie uprawnienia ma inspektor PIP. Oto one:
- wejście na teren firmy, do należących do niej obiektów oraz pomieszczeń,
- żądanie od przedsiębiorcy i wszystkich obecnych/byłych pracowników lub osób, które wykonywały pracę na rzecz firmy, pisemnego albo ustnego przekazania informacji dotyczących kontroli,
- przesłuchiwanie ww. osób w sprawach mających związek z kontrolą,
- przeprowadzanie oględzin obiektów i pomieszczeń oraz ich elementów, urządzeń, pracy, procesów realizowanych przez firmę,
- sprawdzenie tożsamości pracowników i tych osób, które przebywają w firmie,
- żądanie przedłożenia dokumentów dotyczących budowy, remontu, przebudowy, uruchomienia zakładu pracy,
- żądanie dostarczenia próbek materiałów oraz surowców wykorzystywanych w procesie produkcyjnym,
- żądanie okazania dokumentów dotyczących wykonywania obowiązków przez pracowników i akt osobowych.
Co jeszcze może inspektor PIP?
Chcąc mieć pewność, że osoba przeprowadzająca kontrolę działa w zakresie swoich uprawnień, przedsiębiorca powinien je znać. Czego jeszcze może się spodziewać? Co może inspektor PIP? Wśród dodatkowych uprawnień tej osoby wymienia się:
- kontrolowanie legalności zatrudnienia,
- przeprowadzanie kontroli dotyczącej przestrzegania przepisów prawa pracy o każdej porze (w tym w nocy), bez uprzedzenia,
- możliwość poruszania się po kontrolowanym zakładzie pracy bez upoważnień czy przepustek,
- kontrolowanie wynagrodzeń (ich zgodności z minimalnymi stawkami),
- kontrolowanie przestrzegania przepisów w zakresie m.in. ograniczenia handlu w niedziele czy święta.
Przebieg wizyty inspektora PIP w pracy
Przedsiębiorca, którego czeka kontrola ze strony Państwowej Inspekcji Pracy, powinien zapoznać się z jej przebiegiem. Dzięki temu można uniknąć zaskoczenia związanego z działaniami urzędnika. Co powinieneś o niej wiedzieć i jak wygląda wizyta inspektora PIP w pracy?
Przede wszystkim urzędnik będzie swobodnie poruszał się po terenie całego zakładu pracy, prowadząc jego szczegółowe oględziny. Może on wezwać na przesłuchanie właściciela firmy lub jej pracownika, oczekując pisemnych albo ustnych zeznań. Jeśli jego zdaniem zajdzie taka potrzeba, sprawdzi dokumentację, obliczenia czy akta osobowe. Dodatkowo inspektor może utrwalać przebieg kontroli, wykorzystując np. kamerę, aparat fotograficzny czy dyktafon. Może również wydać postanowienie o zachowaniu w tajemnicy okoliczności, w których pozyskał wrażliwe informacje, jeśli pracownik boi się, że ich ujawnienie może grozić np. zwolnieniem. Wówczas przedsiębiorca, który otrzyma postanowienie, ma trzy dni na złożenie zażalenia.
Na koniec inspektor PIP przygotowuje podsumowanie w formie notatki (o ile nie wykryto uchybień) lub szczegółowego protokołu (jeśli zauważono nieprawidłowości). Pracodawca ma 7 dni na wniesienie zastrzeżeń z uzasadnieniem.
Konsekwencje wizyty inspektora PIP
Przedsiębiorca, u którego wykryto uchybienia, musi liczyć się z konsekwencjami. Co mu grozi? Konsekwencje wizyty inspektora PIP, który znajdzie nieprawidłowości, są poważne - urzędnik może bowiem złożyć do sądu wniosek o ukaranie przedsiębiorcy, który odpowiada za powstałe uchybienia. Ponadto inspektor może złożyć zawiadomienia do organów odpowiedzialnych za przestrzeganie przepisów, szczególnie:
- Policji albo Straży Granicznej - jeśli zostaną naruszone przepisy o cudzoziemcach,
- Zakładu Ubezpieczeń Społecznych - o ile naruszone zostaną przepisy dotyczące ubezpieczeń społecznych,
- urzędu kontroli skarbowej - jeśli zauważy naruszenie przepisów prawa podatkowego,
- starosty - jeśli zauważy, że bezrobotny narusza przepisy Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
Żeby uniknąć nieprzyjemności, właściciel firmy powinien zatem pilnować, by przedsiębiorstwo działało zgodnie z przepisami.
